Yetişkinlerde Grip Aşısı Nedir?

Birçok bulaşıcı hastalığın toplumda yaygın olarak görülmemesi  aşılama uygulamaları sayesinde sağlanabilmiştir. Bu yüzden aşılama oldukça önemlidir. Bu yazıda, yetişkinlerde grip aşısı uygulamalarından bahsedeceğiz.

Aşılar sadece çocuklar için mi etkilidir?

Doğumdan sonra çevresel ve toplum kökenli mikroplarla karşılaşacağımız çocukluk döneminde aşıların yapılması, bağışıklık sistemimizi hazırlayarak bu mikropların yol açacağı hastalıkları uzak tutmayı veya daha hafif atlatmayı sağlar. Aşılama uygulamalarının önemli bir kısmı çocukluk döneminde yapılmakla birlikte erişkinlik döneminde de bazı aşıların yapılması önerilmektedir. Bunun başlıca nedenleri çocuklukta yapılan bazı aşıların ömür boyu koruyucu olmaması, çocuklukta aşılanmamış kişilerin bulunması, erişkinlik döneminde iş hayatında ve sosyal ilişkiler içinde bulaşıcı mikroplara maruz kalma sıklığıdır.

Yaşlılıkta aşının önemi nedir?

Yaşlanma süreci bütün bedenimizi etkilediği gibi, bağışıklık sistemimizde de kısmi bir zayıflığa neden olur. Ayrıca, yaşla birlikte kronik hastalıklara sahip olma olasılığı artar. Dolayısıyla, özellikle kronik hastalığı olan yaşlılar bazı bulaşıcı hastalıklara daha yatkın hale gelir. Söz konusu hastalık aşıyla önlenebiliyorsa, yaşlılıkta bu aşıların yapılması önerilmektedir.

Grip hastalığı ve grip mikrobu nedir?

Halk arasında bazen her türlü soğuk algınlığı ve nezleye grip denmekle birlikte, aslında grip hastalığı influenza virüslerinin neden olduğu ve yüksek ateş, yorgunluk, baş ağrısı, kas-eklem ağrısı, öksürük, boğaz ağrısı gibi şikayetlere yol açan bir hastalıktır. İnfluenza virüsleri A, B ve C şeklinde üç tipe ayrılır. İnfluenza A virüsleri de yüzeylerinde bulunan HA ve NA maddelerine göre alt tiplere ayrılır. Bu virüslerin önemli bir özelliği sürekli mutasyon yapmalarıdır (kendilerini değiştirirler). Bu yüzden, bir kere gribe yakalanmak sonraki yıllarda koruma sağlamaz ve her sene mevsimsel grip salgınları görülebilir.

Grip aşısı nedir?

Bulaşıcı mikroplara karşı hazırlanan diğer aşılar gibi grip aşısının da amacı bağışıklık sistemine mikrobu hastalık yapmadan tanıtarak hazırlanmasını sağlamaktır. Grip aşısı hazırlanırken bir önceki grip salgınında yer alan mikrop türleri dikkate alınır. Dünyada farklı aşı çeşitleri bulunsa da ülkemizde kullanılan grip aşıları iki influenza A ve bir veya iki influenza B tipine karşı oluşturan inaktive (üreyebilen mikrop içermeyen) aşılardır ve kas içine enjeksiyon yoluyla uygulanır. İnaktive aşı tavuk yumurtasında üretildiğinden az miktarda yumurta proteini içerir.

Kimlere uygulanır?

Prensip olarak, grip aşısı olmak isteyen ve tıbbi sakıncası olmayan herkese grip aşısı uygulanabilir. Ancak, bazı insanlar grip hastalığı açısından özellikle riskli gruplarda bulunurlar ve bu kişilerin grip aşısı olmaları kuvvetle önerilir. Zira bu gruplarda hastalık daha şiddetli geçer ve gripten ölüm oranları daha yüksektir. Yetişkinlerde grip aşısı uygulanması gereken ve grip açısından tanımlanmış risk grupları şunlardır:

• 65 yaş üstündekiler
• Gebeler
• Bakım evinde kalanlar
• Kronik akciğer hastalığı (astım, KOAH, kistik fibroz) olanlar
• Kronik kalp hastalığı olanlar
• Kronik böbrek hastalığı olanlar
• Kronik karaciğer hastalığı olanlar
• Kronik kan hastalığı olanlar (ör. orak hücreli anemi)
• Kronik endokrin/metabolik hastalığı olanlar (ör. diyabet)
• Nörolojik hastalığı olanlar (epilepsi, felç vs.)
• Bağışıklık sistemi zayıf olanlar (kanser hastaları, uzun süre kortizon kullananlar vs.)
• Morbid obezler
• Grip açısından riskli hastalara bakacak olanlar (sağlık çalışanları ve ev halkı)

Ne zaman grip aşısı yaptırmalıyız?

Grip aşısının koruyucu etkisi yapıldıktan 1-2 hafta sonra başlar. Dolayısıyla, mevsimsel grip salgınlarının görüldüğü aylardan hemen önce, yani Ekim-Kasım aylarında yapılması tercih edilir. Ancak, o sene salgın henüz başlamamışsa Aralık ayına kadar aşı yaptırılabilir. Yapılan aşının koruyuculuğunun 6-8 ay civarında olduğu tahmin edilmektedir fakat yaşlılarda bu süre daha azdır. Yetişkinlerde grip aşısı çok erken yapılırsa, hastalık sezonunda koruyuculuğunu yitirmiş olabilir.

Yan etkileri nelerdir?

Grip aşısının en sık görülen yan etkileri kırıklık, hafif ateş, uygulanan kolda ağrı ve/veya kızarıklık olmasıdır. Bu yan etkiler genellikle ağır değildir ve çabuk geçer. Grip aşısından sonra nadiren alerjik reaksiyonlar oluşabilir; ayrıca okülorespiratuar sendrom denen bir tablo (göz yakınmaları ve solunum sıkıntısı) ve Guillain-Barré Sendromu (genellikle enfeksiyonlardan sonra görülen ve sinir hücrelerini etkileyen bir hastalık) vakaları bildirilmiştir.

Grip aşısı kimlere yapılmaz?

Ülkemizde kullanılan inaktive aşıların en önemli tıbbi sakıncası kişinin aşının içeriğindeki maddelere alerjisi olması durumudur. Daha önce grip aşısı yapıldığında alerjik reaksiyon gelişmiş olan kişilere grip aşısı yapılması önerilmez. Yumurta alerjisi öyküsü olan kişilere aşının yapılmasında sorun olup olmayacağı, yumurta alerjisinin şiddetine ve gerekirse bazı testlere göre belirlenir.
Daha önce grip aşısından sonra özel bir nörolojik rahatsızlık (Guillain-Barré Sendromu) gelişmiş kişilere tekrar grip aşısı yapılması önerilmez.

Sonuç olarak;

Grip hastalığı toplumda sık görülen bulaşıcı hastalıklardandır. Neden olan virüsün kendini değiştirme özelliğinden dolayı kişi hastalığı geçirse de veya aşı olsa da ömür boyu bağışıklık sağlayamamaktadır. Dolayısıyla, grip virüsüne karşı yıllık aşı olunması önerilmektedir.

Kaynak:

https://istanbulalerjimerkezi.com.tr/yetiskinlerde-grip-asisi/