Yetişkinlerde İlaç Alerjisi Nedir?

Kullandığımız ilaçların bazen istenmeyen etkileri ortaya çıkabilmektedir. Bu etkiler bazı insanlarda hafif veya ağır istenmeyen etkiler olarak görülebilir. Bu ağır reaksiyonlar nadiren ölümle sonuçlanabilir, bu yüzden ilaç alerjisi ihmal edilemeyecek bir durumdur.

İlaç alerjisi nedir?

Vücudumuzu koruyan bağışıklık sistemimizin, bazı ilaçları da tehdit olarak algılayıp bunlara karşı aşırı reaksiyon vermesine ilaç alerjisi denir. İlaç alerjisi her yaştaki insanı etkileyebilir. Dolayısıyla her yaşta teşhis ve tedavisi önemlidir.

İlaç alerjisine neden olan ilaçlar nelerdir?

İlaç alerjisine en çok neden olan ilaçlar arasında antibiyotikler (ör. penisilin) ve ağrı kesiciler (ör. aspirin) başta gelmektedir. Ancak, hemen her ilacın alerjik reaksiyon kaynağı olabileceği göz önünde tutulmalıdır.

İlaç alerjisi belirtileri

İlaç alerjisinde görülebilecek reaksiyonların şiddeti ve tutulum yeri farklılık gösterebilir. Ciltte kaşıntı ve kızarıklık gibi basit bir reaksiyon olabileceği gibi, anafilaksi (alerjik şok) denen ağır reaksiyonlarla da kendini gösterebilir. İlaç alerjisi yaşayanlarda kurdeşen, yüzde/dilde şişme, boğazda ağrı, yutkunma zorluğu, karında ağrı ve kusma, nefes darlığı, baş dönmesi gibi belirtiler olabilir.

İlaç alerjisi belirtileri varsa ne yapmalıyım?

İlaç alerjisi anafilaksi (alerjik şok) tablosuna sebep olabilir. Bu tablo ani gelişen nefes darlığı, boğazda şişme, baş dönmesi/bayılma şeklinde ölümle sonuçlanabilecek acil bir durum olarak yaşandığında, en yakındaki sağlık merkezine başvurmak ve acil müdahale yaptırmak gerekir. Acil tablo yatıştıktan sonraki dönemde, hasta bir alerji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Daha hafif yakınması olan hastalar da şikâyetlerinin kullandıkları ilaçlardan kaynaklandığını düşünüyorlarsa her zaman bir alerji uzmanına başvurabilirler.

Doktora giderken nasıl hazırlık yapmalıyım?

Hekimlerin hastalarını değerlendirirken kullandıkları birincil araç tıbbi öyküdür. Dolayısıyla hekiminize başvururken, yaşadıklarınızı gözden geçirmeniz ve özellikle kullandığınızı ilaçların isimlerini saymanız veya yanınızda getirmeniz, ilaçları ne zaman kullandığınızı, reaksiyonun ne zaman oluştuğunu hatırlamanız önemlidir. Eğer bu reaksiyonlar nedeniyle daha önce bir sağlık merkezine başvurmuşsanız yapılan tetkiklerin sonuçlarını getirmeniz de yardımcı olacaktır. İlaç alerjisine yönelik cilt testi yapılacaksa, yaklaşık 1 hafta öncesinden alerji ilacı kullanmamış olmanız istenebilir.

İlaç alerjisi teşhisi

İlaç alerjisi teşhisinde en önemli olan hastanın öyküsüdür. Alerjik reaksiyonun şüpheli ilaçtan kaynaklandığını belirleyebilmek için ciltte ve/veya kanda alerji testleri yapılabilir. Hastanın kullanabileceği alternatif ilaçları bulmak için de testler yapılabilir. Alerji uzmanları ilaç alerjisi olan hastalara en uygun tanısal yaklaşımı almak üzere eğitim almış uzman hekimlerdir.

İlaç alerjisi tedavisi

İlaç alerjilerinde temel yaklaşım reaksiyonlara sebep olan ilaçlardan kaçınmaktır. Bunun için öncelikle alerjik reaksiyona sebep olan ilacın veya ilaçların belirlenmesi önemlidir. Eğer belli bir ilaca karşı aşırı duyarlı olduğunuz bilinirse, hekim ve diğer sağlık çalışanlarını bu açıdan uyarmanız gerekecektir.

Kaşıntı ve kızarıklık gibi basit cilt reaksiyonları için alerji ilaçları (antihistaminikler) kullanılabilir. Nefes almada zorluk ve bayılma gibi belirtilerin oluştuğu anafilaksi (alerjik şok) tablosu varsa acil serviste gerekli müdahaleler yapılmalıdır.

İlaç alerjisi olan hastalarda daha pratik olan yaklaşım, hastanın kullanabileceği alternatif ilaçların belirlenmesidir. Eğer hastanın kullanabileceği alternatif bir ilaç yoksa veya kullandığı ilaç hayati önemdeyse, uygun koşullar altında bazı duyarsızlaştırma (hastanın ilaca karşı aşırı duyarlılığını giderme) yöntemleri denenebilir.

İlaç alerjisinin bitkisel tedavisi var mı?

İlaç alerjisinin bilinen kanıtlanmış bir bitkisel tedavisi yoktur. Anafilaksi (alerjik şok) durumu varsa ölümle sonuçlanabilen acil bir durum olduğundan en yakın sağlık merkezine başvurmak gerekir.

İlaç alerjisi tedavi edilmezse ne olur?

Kızarıklık ve kaşıntı gibi basit cilt reaksiyonları tedaviyle genellikle aynı gün geçer. Öte yandan anafilaksi (alerjik şok) ölümcül olabileceğinden, acil müdahale gerektiren bir tıbbi durumdur.

Sonuç;
İlaç alerjisi anafilaksiye (alerjik şok) sebep olabileceğinden ciddiye alınması gereken bir tıbbi durumdur. Teşhisi geciktirilmemelidir. Hasta ve hastaya bakan sağlık çalışanları yeterince bilgilendirilmelidir.